به نقل از «مهر»

قدردانی از یک پژوهشگرِ مستندساز/ سینمایی که سند تاریخی شد

تاریخ انتشار: ۲۷ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۳۹۴۴۳

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط‌عمومی موزه سینما، فیلم مستند «از مشروطیت تا سپنتا» ساخته محمد تهامی‌نژاد، پژوهشگر تاریخ و مستندساز معاصر، عصر روز سه شنبه بیست وششم دی در سالن فردوس به نمایش درآمد.

پس از نمایش این فیلم، نشست پرسش و پاسخ با حضور مهرداد فراهانی نویسنده، منتقد و پژوهشگر سینمای مستند و تاریخ سینمای ایران برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این در حالی است که محمد تهامی‌نژاد کارگردان این اثر نیز به دلیل بیماری امکان حضور در جلسه را نداشت و پیام او برای مخاطبان قرایت شد.

مهرداد فراهانی در بخش ابتدایی صحبت‌های خود گفت: در فیلم «از مشروطیت تا سپنتا»، موضوع پژوهش بسیار مشهود و حایز اهمیت است. ضمن این‌که فیلم به مثابه یک پژوهش بنیادی است. گاهی یک تحقیق و کار پژوهشی از قبل وجود دارد و فیلمساز آن را تبدیل به یک فیلم می‌کند اما گاهی نیز یک فیلم خود ابزاری برای پژوهش به وجود می‌آورد که این مساله یک اتفاق همیشگی نیست.

وی با بیان اینکه برخی فیلم‌ها به دلیل تحقیق و کار پژوهشی که داشته‌اند مورد توجه قرار می‌گیرند، افزود: اسنادی که در این فیلم فراهم آمده، بعدها در آثار دیگر نیز مورد استفاده قرار گرفته است. مانند گفت‌وگو با روح‌انگیز سامی‌نژاد، حبیب‌الله مراد و خان‌بابا معتضدی که از آن‌ها می‌توان به عنوان سندی برای پژوهش‌های آینده استفاده کرد. «از مشروطیت تا سپنتا» فیلمی فروتن است که این موضوع برگرفته از شخصیت تهامی‌نژاد است.

فراهانی با بیان اینکه گاهی نگاه سندگونه به اثر مانع فهم ارزش‌های سینمایی آن می‌شود، بیان کرد: این اثر اسبابی را برای سایر محققان سینمای ایران فراهم کرده است و افراد بسیاری تاکنون به فیلم تهامی‌نژاد ارجاع داده‌اند. این مستند کاری خلاق، با طراوت و بازیگوش است که متعلق به زمان معاصر به نظر می‌رسد و اثری از کهنگی در آن مشاهده نمی‌شود. در عصر حاضر زمانی که با اسناد بی‌جان کار می‌کنیم، تدوین کامپیوتری امکانات زیادی به ما می‌دهد، اما آن زمان این امکان وجود نداشته است. همه ما تهامی‌نژاد را به عنوان یک پژوهشگر می‌شناسیم اما فیلم نشان می‌دهد او یک کارگردان تمام عیار است که با استادی تمام توانسته فیلمی با طراوت را به‌ وجود بیاورد.

این پژوهشگر ادامه داد: فیلم «فانوس خیال» را بهرام ری‌پور چند سال پس از این اثر ساخته که موضوع آن هم تاریخ سینما است و ساختاری شبیه به مقاله‌ای مصور دارد که در این خصوص اطلاع‌رسانی می‌کند. البته تهامی‌نژاد به عنوان محقق، خود دارای دیدگاهی خاص نسبت به سینما است و براساس دیدگاه شخصی، نگاهی به تاریخ سینمای ایران دارد. «از مشروطیت تا سپنتا» اثری پیشگام است که فیلمساز آن را در ۲۸ سالگی فیلمی درباره تاریخ سینما ساخته است.

وی اظهار کرد: در ۲ دهه اخیر به همت برخی از فیلم‌سازان، تاریخ معاصر مساله مستندسازان ایران شده است، اما در سال ۴۹ و پیش‌ از آن، شرایط اینگونه نبوده و عموما فیلم‌ها یا فضایی شاعرانه داشتند و یا درباره تاریخ بسیار کهن و موضوعات دیگر ساخته می‌شدند و تاریخ معاصر دغدغه مستندسازان آن زمان نبوده است. البته یکی از آرزوهای دیرینه من این است که انبوه نوشته‌های محمد تهامی‌نژاد در قالب کتاب جمع‌آوری شود و متولی آن می‌تواند جایی مانند موزه سینما باشد. همچنین ضروری است توسط فیلمخانه ملی ایران آثاری از این دست مورد ترمیم قرار گیرد.

سینمایی که تبدیل به یک سند تاریخی شد

در ادامه ارد عطارپور از مستندساز مطرح که به تماشای این اثر نشسته بود، در سخنانی گفت: تهامی‌نژاد پژوهشگر تاریخ بوده و علاقه او به این رشته، مقدم بر ساخت فیلم مستند است. تلاقی تاریخ و سینمای مستند درنهایت به اثری تبدیل شده که اکنون از اسناد تاریخی مهم به شمار می‌رود. در فیلم «از مشروطیت تا سپنا» خان بابا معتضدی حضور دارد که حضور او اتفاقی عجیب است زیرا او از مطرح‌ترین فیلمبرداران تاریخ سینمای ایران بعد ابراهیم خان عکاس باشی است. تهامی‌نژاد در این اثر صرفا ثبت کننده تصاویر نبوده بلکه به عنوان کارگردان، میزانسن‌های قابل توجهی درنظر گرفته است و این موضوع در سایر مستندهای او نیز وجود دارد. نگاه تاریخی تهامی نژاد به عنوان یک انسان چند وجهی در مقالات، کتاب‌ها و فیلم‌های او بسیار شاخص است. او به تاریخ علاقه دارد و این مساله در مجموعه فعالیت‌های ایشان مشهود است.

وی ادامه داد: تهامی نژاد علاوه بر اینکه پژوهشگر تاریخ است، از پیشگامان پژوهش مستند در سینمای ایران نیز به شمار می‌روند.

لزوم ساخت مستندهای بیشتر درباره مشروطه

در ادامه پروین ثقه‌الاسلامی مدیر پیشین مجموعه کاخ گلستان نیز گفت: متاسفانه بیشتر مکان‌های تاریخی که ضروری است در اختیار مستندسازان قرار بگیرد بیشتر برای تولید فیلم‌های سینمایی و تلویزیونی استفاده می‌شود. البته تا زمانی که آسیبی به اشیاء تاریخی وارد نشود، مشکلی وجود نخواهد داشت. اگر در موزه‌ها، فیلمسازان بتوانند رعایت بعضی ضوابط را داشته باشند، این مکان‌ها می‌توانند هر چه بیشتر در اختیار آن‌ها قرار بگیرد.

وی ادامه داد: خوشحالم در زمان مدیریتم مستندهای بسیاری در کاخ گلستان ساخته شد. امیدوارم درباره مشروطیت و نقش افرادی که در این راه جان خود را از دست داده اند، آثار درخشانی ساخته شود. یادم می آید شهریار عدل فیلم‌هایی را در انبار کاخ گلستان پیدا کرد و به همت او این فیلم‌ها از زیرزمین‌های کاخ گلستان به فرانسه برده شد و مورد بازسازی قرار گرفت و برای اولین بار آن را در فیلمخانه ملی ایران به نمایش گذاشتیم.

عطار پور در ادامه سخنان ثقه‌الاسلام گفت: شهریارعدل به نکته‌ای بر اساس آن فیلم‌ها دست پیدا کرده بود. او می‌گوید تاریخی که دوربین برای اولین بار وارد ایران شد، با تاریخی که تاریخ شناسانی همچون جمال امید ذکر کرده‌اند تفاوت دارد و شش ماه پیش از آن است.

در بخش پایانی این برنامه مهرداد فراهانی نیز گفت: این فیلم یک ارزش افزوده دیگر هم دارد و نشان می‌دهد پژوهش درباره تاریخ سینمای ایران چه مسیری را طی کرده است. برخی از پلان‌ها همچون تصاویر ناصرالدین شاه بعدها و در سال ۸۱ به آن اضافه شد. تهامی‌نژاد می‌گوید تصویر لابراتوار ایرانی برای اولین بار در فیلم من نمایش داده می‌شود اما احتمالا قدیمی‌ترین آن نیست. همچنین سایه‌های روی پرده در این فیلم که ارجاعی به سینما است.

برنامه «شب‌های مستند موزه سینمای ایران» با همکاری انجمن تهیه کنندگان مستند در سالن فردوس موزه سینما برگزار می‌شود.

کد خبر 5997238 علیرضا سعیدی

منبع: مهر

کلیدواژه: موزه سینما فیلم مستند محمد تهامی نژاد تئاتر ایران چهل و دومین جشنواره تئاتر فجر هنرمندان تئاتر موسیقی ایرانی جشنواره فیلم عمار فیلم مستند خانه هنرمندان ایران فیلم سینمایی کارگردان تئاتر تماشاخانه ایرانشهر فیلم کوتاه برج آزادی بازیگر تئاتر تیم ملی فوتبال ایران مشروطیت تا سپنتا تاریخ سینمای ایران تاریخ سینما تهامی نژاد کاخ گلستان موزه سینما فیلم ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۳۹۴۴۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رکوردشکنی شمس و مولوی در سینمای ایران

در شرایطی که گیشه سینماها تحت تاثیر اکران دو فیلم کمدی «تمساح خونی» و «سال گربه» قرار دارد، فروش 11میلیاردی «مست عشق» در دو روز اول اکران نوید یک رقیب جدید برای کمدی‌های در حال اکران را می‌دهد.

به گزارش فارس؛ مست عشق ساخته حسن فتحی با حضور پارسا پیروزفر  و شهاب حسینی اتفاق بی سابقه‌ای را در گیشه رقم زد و موفق شد طی دو روز اول اکران با جذب بیش از 160 هزار مخاطب فروشی بالغ بر 11 میلیارد تومان را به ثبت رسانده است که برای یک فیلم غیرکمدی موفقیتی بزرگ محسوب می‌شود.

پس از سال ها این اولین باری است که یک فیلم غیرکمدی موفق به شکستن این رکورد می‌شود، به گونه‌ای که «مست عشق» تنها در دو روز اول اکران توانست خود را به رتبه چهارم فروش کلی سینمای ایران در سال جدید برساند و بالاتر از فیلم‌هایی نظیر آسمان غرب، آپاراتچی،پرویز خان،نوروز و ایلیا در جستجوی قهرمان قرار گیرد.
 
شهاب حسینی در نقش (شمس تبریزی)، پارسا پیروزفر در نقش (مولانا)، حسام منظور در نقش حسام ‌الدین چلبی (همنشین و شاگرد مولانا)، هانده ارچل در نقش (کیمیاخاتون)، بنسو سورال در نقش (مریم)،  بوراک توزکوپاران در نقش سلطان ولد (فرزند بزرگ مولانا)، هالیت ارگنچ ( پدر مولانا) و بوران کوزوم در نقش علاءالدین (پسر مولانا)  در «مست عشق» بازی کرده اند.

این فیلم برشی از زندگی مولانا و شمس تبریزی در سال‌های ۶۴۰ تا ۶۴۵ هجری قمری می‌باشد که رابطه مولانا با شمس تبریزی، عشقی که مولانا به او داشت، تأثیر فراوان شمس بر زندگی و اشعار مولانا، و عشق او به خدا و عرفان او را به تصویر می‌کشد. 

در جدول فروش سینمای ایران در حال حاضر تمساح خونی به کارگردانی جواد عزتی با بیش از 119 میلیارد تومان فروش در آستانه 2 میلیونی شدن تماشاگران خود است و پس از این فیلم درام اجتماعی «بی‌بدن» با بیش از 30 میلیارد فروش و کمدی «سال گربه» با 25 میلیارد و 500 میلیون تومان فروش در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: چند عکس دیده نشده از هنرمندی که «مست عشق» را روی پرده ندید «مست عشق» نیامده رکورد فروش روز اول سینمای ایران را شکست فیلم سینمایی «مست عشق» با بیش از ۵۰ هزار مخاطب و ۳ میلیارد و ۵۸۶ میلیون تومان فروش در اولین روز